Sabendo que hai un drama elaborado

Que facía Ela mentres ti escribías? O mesmo poema de amor e enfermidade, cortando os versos cunha navalla repetida, case co mesmo ritmo. Na miña película Ela da un golpe cun martelo dentro da túa cabeza, conta dous, da outro e prodúcese o salto de liña. A veces non. A veces rebélaste. Valente. Celan. Bernhard. Os sulcos vermellos de todo o que escribiches. Como explicar que se incendiaban o corpo e o que el podería. Que afogaba Londres e vivías xunto ao río. Construías o poema para amarrar verdade? "A néboa en Monforte fumadora de opio / é a nai de siluetas furtivas". Que querías das palabras? "A exactitude da casa que queimas".

Os primeiros sonme diferentes. Alan?s psychedelic breakfast: "Porque / no ritmo das campás ¿será inútil reflexarse?". Abro o libro que non chegaches a ver e titularon Poemas para unha loia e a cabeza inventa acenos previos a que poses, con esa cara chupada e sen mirar de fronte, para Vari Caramés. Foi moita a atrocity exhibition? "Todos quixeran ver despois da orxía / se o que levo gardado é un pensamento / enfiado en agullas de ironía".

Nomear o mal serve para mantelo a raia? "Nunca perdín esa necesidade de sentirme molesto e radical"

Souben dalgunha xente da que andaba contigo, da que non sae nin escribe na prensa. Eran imaxes nunha pantalla. Pensei en que falaban deles a propósito de ti. Foi un día na Casa da Atochas, un centro social autoxestionado que resiste na Coruña. Foi nas Letras de 2009, as de Ramón Piñeiro, e lembro que se falou de se che dedicarían o día a ti ou non e de se estaría ben ou non. Non lembro qué dixemos. Estiveches nalgunha casa ocupada en Berlín? "Kreuzberg con fame de Kebab paseando libres / á sombra do Muro coira vodka e Pogo / demolición alternativa en revolta eficaz / O cheiro acedo de suor a sono ferroviario ás cinco / da mañá / con frías de dúas noites e dous días en mono de metal".

Hai pouco escoitei a túa voz. Nunha entrevista no Diario Cultural da Radio Galega antes de morrer en 1996. Ese falar sen présa, as pausas que dan quentura e nó no estómago ao mesmo tempo. A calma cando dis saír vivo aproveitando calquera minuto da vida. Os xornais trazan a túa biografía e sorpréndome matinando se podías ver un filme sen pensar cómo quedaría dobrado ao galego. Reléote e contra a morte veñen as preguntas. Estampaches algún coche? As patacas non sabían como antes? Todo amor é inútil? Nomear o mal serve para mantelo a raia? "Nunca perdín despois de tantos anos esa necesidade de sentirme sempre molesto e radical".

Segue xirando a roda hidráulica da cíclica historia universal da infamia. A Unión Europea da cobertura a vixilancia e recolección sistemática de datos persoais de calquera cidadán sospeitoso de experimentar un proceso de radicalización. Lendo o último texto que publicaches, esa intención de irlle á raíz ao desacougo, esa Modesta proposta a reunciar a facer xirar a roda... pregunto se algunha vez te soubeches na liña de fronte. A ti que che dixeron poeta punk ou escritor de culto. Ti que gustabas da gratuidade da beleza. Seguiches a Eric Rohmer. Escribiches mil veces a palabra amor. De que parte estás? "Obrigado a loitar polo evidente / cunha serea furia / antiga e sabia".

O último libro de Xiana Arias Rego, poeta e xornalista, é Acusación (Galaxia, 2009)